10 ilde 3 ay OHAL ilan edildi

Cumhurbaşkanı Erdoğan, deprem felaketine yönelik düzenlediği toplantıda, 10 ilde 3 ay süreyle OHAL ilan edildiğini duyurdu. OHAL’e ilişkin düzenlemenin bugün TBMM’ye gelmesi bekleniyor.

OHAL; savaş, savaşı gerektiren durum, seferberlik gibi şartlarda ilan edilebiliyor.

OHAL ile ilgili düzenleme Anayasa’nın 119’uncu maddesinde yer alıyor. Bu madde uyarınca Cumhurbaşkanı’na OHAL süresini 4 ay uzatma yetkisi veriliyor. Aynı zamanda OHAL dönemlerinde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanı Kararnamesi çıkarabilecek. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmi Gazete’de yayınlanacak ve aynı gün TBMM onayına sunulacak.

OHAL'de temel hak ve hürriyetler kısıtlanabilecek

Anayasa’nın OHAL ile ilgili şartlarını düzenleyen 119’uncu maddesinde, 15’inci maddeye atıfta bulunularak, bu maddede belirtilen ilkeler doğrultusunda bazı temel hak ve hürriyetlerin, Anayasa’da öngörülen güvencelere aykırı olarak tedbirler alınabileceği hükme bağlanıyor.

Maddeye göre; savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilecek.

Anayasa’nın OHAL koşullarını düzenleyen 119’uncu maddesi şöyle:

Anayasa
Madde 119 – (Değişik: 21/1/2017-6771/12 md.)

Cumhurbaşkanı; savaş, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması, tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.

Olağanüstü hal ilanı kararı, verildiği gün Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır; Meclis gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir, uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.

Cumhurbaşkanının talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz. Olağanüstü hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği kanunla düzenlenir.

Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104 üncü maddenin onyedinci fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.

Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hâli hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.