Arjantin mi? Brezilya mı?

Dünya kupasında bu iki ülkenin final oynamasına alışkınız. Latin Amerikalı bu iki ülke de futbol konusundaki yetenekleri ile göz kamaştırıyor. Ancak aynı övgüyü iki ülkenin ekonomileri için söylemek zor. Arjantin ve Brezilya, her ikisi de Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler arasında. Yine her iki ülkede de ekonomik ve siyasi istikrarsızlıklar bolca mevcut.

Arjantin’de enflasyon uzun süredir oldukça kötü bir tablo çiziyor. Enflasyon ile politika faizi adeta at koşturup birbirini kovalıyor. Latin Amerika’nın ekonomik anlamda en sorunlu ülkelerinden Arjantin enflasyon belasıyla baş başa. Ülkede yıllık enflasyon yüzde 116 seviyelerine kadar ulaşmış durumda. Arjantin’in gayri resmi kuru ise 591’e kadar ulaştı. Bu rakam resmi kurun neredeyse iki katı. Ekonomik sıkıntılar ile boğuşan ülke Ekim ayındaki genel seçimler öncesi pazar günü ön seçimler için sandık başına gidiyor.

Brezilya ise enflasyon ile olan mücadelesini başarıya ulaştırmış gibi görünüyor. Brezilya’da enflasyon yıllık yüzde 3,2 ile oldukça düşük bir seviyede. Türkiye’de sadece aylık enflasyonun Temmuz ayında yüzde 10’a yakın geldiğini hatırlayalım. Brezilya enflasyon konusundaki bu başarısı ile birlikte politika faizinde piyasa beklentilerinin üzerinde indirime gidebilme cesaretini bile gösterebiliyor. Brezilya Merkez Bankası Başkanı Roberto Campos Neto, faizi 50 baz puan indirim ile yüzde 13,75 seviyesine çekerken analistlerin bu yıl ve gelecek yıl için faiz tahminleri daha da aşağıya iniyor. Analistler politika faizinin Brezilya’da gelecek yıl yüzde 9’a kadar düşmesini bekliyor. Faiz indiriminden sol görüşlü Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva yönetimi de memnun. Brezilya Maliye Bakanı Fernando Haddad faiz indirimini cesaret verici olarak nitelendiriyor. Haddad, uluslararası piyasalar tarafından etkili bir maliye bakanı olarak nitelendiriliyor.

Seçildiğinde piyasalar tarafından endişe ile karşılanan Lula ise yaklaşık 6 ayın ardından uluslararası yatırımcıların takdirini kazanmaya başladı. Fitch geçtiğimiz günlerde, Brezilya'nın yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu 'BB-'den 'BB'ye yükseltti. Aynı Lula faiz indirimleri öncesi Merkez Bankası Başkanı Neto’yu ciddi biçimde eleştirmiş ve Neto’nun “Brezilya’nın ve halkın çıkarlarını düşünmediğini” söylemişti. Lula bizlerin aşina olduğu söylem ile yüksek faizin büyümeyi ve refahı olumsuz etkilediğini savunmuştu.

Bu arada Latin Amerika’da sadece Brezilya değil, Şili de faizi 100 baz puan indirdi. Kosta Rika ve Uruguay faiz indirimine giden ülkeler arasında. Meksika, Kolombiya ve Peru’nun da bu yıl içerisinde faiz indirimlerine gitmesi bekleniyor. Gelişen ülkeler yavaşlayan büyümeye karşı ön alıyor. Ancak bizim için gevşeme alanı pek de rahat değil. Dünya son birkaç senede yüksek enflasyona karşı faiz artırırken biz ters yönde faiz indirimlerine gidip enflasyonu patlattık. Şimdi ABD ve Avrupa faiz artış döngülerinin sonuna yaklaştı. Hatta ABD tarafında 2024 yılı için ciddi faiz indirim beklentileri konuşuluyor. Türkiye’de ise yine dünya ile ters yönde bu kez faiz artışları gündemde ve devrede. Yavaşlayan küresel büyüme ortamı ve ihracat üzerine bir de iç talebi kısıcı önlemler alınıyor. Adı sıkılaştırma olan ama hala ciddi bir negatif reel faiz ile devam eden bu politika tercihi 2024 yerel seçimlerine doğru sürdürülebilir olacak mı şüpheliyim. Politika faizimizin yüzde 17,5, yıl sonu için TCMB enflasyon tahmininin yüzde 58 ve piyasa ekonomistlerinin enflasyon tahmininin ise yıl sonu için yüzde 70 civarında olduğunu hatırlatalım.