Bankacılıkta 32 ay sonra ilk kez yıllık bazda kâr geriledi

ŞEBNEM TURHAN

Bankacılık sektöründe net kar ocak ayında net faiz gelirlerindeki sert düşüş ve yüksek ticari zararın etkisiyle aylık yüzde 53,1 geriledi ve 32 milyar liraya indi. Bu net kar Nisan 2023’ten bu yana görülen sektördeki en düşük kar seviyesi. Sektörde geçen yıl ocak ayına göre net kar daralması ise yüzde 18,6 seviyesinde gerçekleşti. Böylece Mayıs 2021’den bu yana sektörde ilk kez yıllık bazda net karda daralma yaşanmış oldu.

ÜCRET VE KOMİSYON GELİRLERİNDE GÜÇLÜ ARTIŞ SÜRÜYOR

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ocak ayına ilişkin bankacılık sektörü verilerini yayımladı. Yıllık bazda sektörün bankacılık sektörünün karı, kredi karşılıklarındaki oldukça sert yüzde 66,4 yıllık artış ve 11.7 milyar TL seviyesinde yüksek ticari zararın etkisiyle yüzde 18,6 geriledi. Böylelikle sektör karı 2021 Mayıs ayından beri ilk kez yıllık bazda düştü. Ücret ve komisyon gelirlerinde yıllık artış yüzde 158,1 seviyesinde oldukça kuvvetli gerçekleşirken faaliyet giderlerindeki yüzde 83 artışın üzerinde oldu. Ocak 2024’de gerçekleşen 11.7 milyar TL ticari zarar karlılığı önemli ölçüde baskılarken Ocak 2023’de bankalar 10.7 milyar TL ticari kar elde etmişti. Yıllık bazda en sert kar daralması yüzde 68,2 ile kamu mevduat bankalarında yaşandı. Özel mevduat bankalarında yıllık bazda kar daralması yüzde 50,4 olurken yabancı mevduat bankaları yıllık bazda yüzde 14,4 kar artışı ile öne çıktı.

Bankacılık sektörü uzmanlarının yaptığı analizlere göre ocakta aralık ayına göre yapılan değerlendirmelerde çekirdek bankacılık gelirlerindeki sert gerileme ve ticari zarar karlılığı baskıladı. Net faiz gelirleri, yüksek baz etkisi sebebiyle aylık bazda yüzde 37 düşerken net ücret ve komisyon gelirleri de Aralık 2023’teki yüzde 16,7 seviyesindeki kuvvetli artıştan sonra yüzde 3,4 azaldı. Kredi-mevduat makası, fonlama maliyetlerindeki artışa paralel olarak aylık bazda 64 baz puan zayıflayarak yüzde 3,89 seviyesine geriledi. Aralık ayındaki 9 milyar TL ticari zararın ardından ocak ayında 11.7 milyar TL olan ticari zarar da olumsuz bir faktör olarak öne çıktı.

EN SERT KAR DARALMASI KAMU MEVDUAT BANKALARINDA

Ocak ayı verilerinde sektör için olumlu taraf ise diğer bankacılık gelirlerindeki artış oldu. Bu artış yüzde 48 seviyesinde oldukça güçlü gerçekleşti. Aylık bazda kamu mevduat bankaları yüzde 85,5 kar daralması ile en zayıf performansı gösterirken özel mevduat bankalarında yüksek ticari zarara paralel yüzde 72,3, yabancı mevduat bankalarında ise yüzde 27,7 kar daralması yaşadı.

Kamu mevduat bankalarında ocakta net faiz gelirleri ve ücret ve komisyon gelirleri aylık bazda yüzde 68,8 ve yüzde 5,4 geriledi. Ve en sert düşüşler bu segmentte gerçekleşti. Ticari zarar, kamu mevduat bankalarında aralık ayındaki 11 milyar TL seviyesinden 7.5 milyar TL seviyesine gerilese de yüksek seyretti. Diğer bankacılık gelirleri yüzde 65,6 artsa da kredi karşılıkları sektörde görülen trendin aksine yüzde 19,8 oranında geriledi.

Özel mevduat bankaları aylık bazda yüzde 72,3 kar daralması ile ikici en zayıf performansa sahip. Özel mevduat bankalarında da 6.4 milyar TL ticari zarar karlılığı baskıladı. Aralık ayında 486 milylon lira ticari kar elde edilmişti. Sektörde görülen trendin aksine, net faiz gelirlerinde yüzde 0,9 oranında sınırlı düşüş karlılık için olumlu olsa da iştirak gelirlerindeki yüzde 60,6 gerileme olumsuz faktör olarak öne çıktı.

Yabancı mevduat bankalarında aylık bazda sektördeki diğerlerine göre sınırlı yüzde 27,7 kar daralması yaşandı. Net faiz gelirleri ve ücret ve komisyon gelirleri aylık bazda yüzde 28,5 ve yüzde 4,6 azalan yabancı mevduat bankalarında özel bankalarda görülen trendin aksine 671 milyon TL ticari kar gerçekleşti ocak ayında. Diğer bankacılık gelirlerindeki kuvvetli yüzde 89,9 artış yaşayan yabancı mevduat bankalarında olumsuz taraf ise kredi karşılıkları aylık bazda yüzde 101,8 artması oldu.

Katılım bankalarında ise faaliyet giderlerinde oldukça kuvvetli yüzde 60,5 aylık artışa paralel aylık bazda yüzde 41,7 kar daralması yaşandı. 2 milyar TL ticari kar ve kredi karşılıklarında sert gerileme olumlu faktör olarak öne çıktı.

2024 SEKTÖRDE NET KAR ARTIŞ BEKLENTİSİ YÜZDE 21

Bankacılık analistleri bankaların 2023 yılında, ücret ve komisyon gelirlerindeki tarihi yüksek seviyelerdeki toparlanma ve özellikle yılın ilk yarısındaki yüksek volatilite ortamında oluşan benzeri görülmemiş seviyelerde yüksek kambiyo ve alım-satım karlarının desteği ile yıllık bazda yüzde 39,9 seviyesinde kar artışı elde ettiklerini hatırlatarak 2024 yılında görece düşük volatilite ve ılıman büyüme ortamında bu gelir kalemlerinin normalleşmesini ancak kârlılığı desteklemeye devam etmesini bekliyor. Net faiz gelirlerinde ise kredi-mevduat makasında iyileşmenin etkisiyle hafif toparlanma öngörülüyor. 2024 ve 2025 yılında yüzde 21 ve yüzde 28 kar artışı tahmini paylaşan bankacılık sektörü analistleri ortalama özkaynak karlılığının ise 2024 yıl sonunda %28,7 seviyesinde gerçekleşmesini öngörüyor.

TL kredi büyümesinin 2024 yılında yüzde 40 seviyesine gerilemesini, YP kredilerde ise zayıf performansın devam etmesini, TL mevduat büyümesinin TL kredi büyümesinin üzerinde gerçekleşmesini bekleyen sektör kaynakları ücret ve komisyon gelirlerinde yüzde 70, faaliyet giderlerinde ise ortalama enflasyon seviyesinde artış tahmin ediyor.