Dövize endeksli TL mevduat aslında ne demek? Devlet ne kadar ödeyecek? Nasıl çalışacak?

Doların bir gecede 19 TL'ye yakın seviyelerden 13 TL'nin altına inmesine neden olan dövize endeksli TL mevduat ürünü herkesin aklında bazı soru işaretleri barındırıyor. Herkesin anlayabileceği bir dilde ve tek cümlede anlatmak gerekirse artık devlet, yani Hazine, TL'de kalmayı seçenlere döviz kurundaki artış kadar faiz ödeyecek.
Bu mevduat ürünü, 3, 6, 9 ve 12 aylık vadelerde seçilebilecek. Bu ürünün faizi ise bankanın size teklif edeceği faiz değil Merkez Bankası'nın PPK toplantılarıyla belirlediği politika faizi olacak. Yani son durumda bu faiz oranı yüzde 14.

Örnekleriyle anlatıldığında aslında konu daha net anlaşılabilir.

Diyelim ki siz bu mevduat türünün 3 aylık olanına 1 milyon TL'lik bir para yatırdınız. Faiz oranınız yüzde 14. Bu yüzde 14, bir yıllık sürenin sonunda elde edeceğiniz faizi ifade ediyor. Diğer mevduat türlerinin aksine bu üründe stopaj yani bir vergi de olmayacağı için zaten faiz getirisi faiz oranına yakın gerçekleşecek. Bilindiği gibi diğer mevudat ürünlerinde 3 ve 6 aylık mevduatta stopaj yüzde 5, 9 ay ve bir yılda ise yüzde 3 seviyesindeydi. Yani otomatik olarak aslında faizin üzerinden alınan vergi kadar ekstradan bir getiri artışı söz konusu olacak. Bu da mevcut durumda bankaların kendi mevduat teklifleriyle dövize endeksli TL mevduat arasındaki getiri farkının biraz kapanmasına neden olacak. Bu fark 1 milyon TL mevduatta üç ayda yaklaşık ortalama 5 bin TL civarı olacak. Yani dövize endeksli mevduatta üç aylık getiri 34 bin 520 TL civarına denk gelecek. Diyelim ki dövize endeksli mevduatı açtığınız günkü dolar kuru 13 TL. Bu da sizin elinizdeki mevduatın aslında 76 bin 923 dolar olduğu anlamına geliyor. 90 günlük yani üç aylık vadenin sonunda diyelim ki dolar 14 TL. Bu durumda aslında bu mevduatı dolarda tutmuş olsaydınız 76 bin 923 dolarınızın değerinin 1 milyon 76 bin TL olacağı anlamına geliyor. Fakat devlet diyor ki, sen kur üzerinden 76 bin lira kazanç sağlayabilecekken, TL'de kalarak 34 bin 520 TL kazanç sağlamış oldun. Arada 42 bin 402 TL kur zararın var. Bunu ben sana ödüyorum. 

Fakat örneğin diyelim ki 90 günün sonunda kur sadece 13.40 TL'ye geldi. Bu durumda paranızın dolar karşılığı aslında 1 milyon 30 bin 768 TL oldu. Yani kurda kalsaydınız kazancının 30 bin 768 TL olacaktı. Halbuki dövize endeksli TL mevduattan kazancınız 34 bin 520 TL. İşte bu durumda sadece bu 34 bin 520 TL kazancı alabileceksiniz.

İlk örneğe dönersek yani kurun diyelim ki üç ayda 13 TL'den 14 TL'ye geldiği bir durumu. Merkez Bankası'nın politika faizi yüzde 14'te iken Hazine aslında vatandaşa yüzde 30'un üzerinde faiz ödemiş olacak. Diyelim ki dolar kuru son üç ayda olduğu gibi 8.88 TL'den 18.40 TL'ye geldi. Bu durumda ödenecek üç aylık kur farkı faizi yüzde 200'ü de aşabilecek.