En çok kazandıran sigorta kaybettiren madencilik
Bu yıl borsa yatırımcısı için zor geçiyor. Önce büyük deprem felaket, ardından seçim belirsizliği, iki turlu seçimler ve tam yen yönetimle yabancı yatırımcı gelecek fiyatlaması yaparken başlayan İsrail-Hamas çatışması. Borsada 32 endeksten 30’u TL bazında nominal yükseliş yaşarken yatırımcısına reel getiriyi sadece 9 endeks sağladı
ŞEBNEM TURHAN
Türkiye’de ilk on ayda büyük deprem felaketi, seçim belirsizliği, iki turlu genel seçim atlatan Borsa İstanbul, haziran sonrasında ise yeni ekonomi yönetiminin göreve başlamasının ve artan halka arzların coşkusuyla hızla yükselerek rekorlar kırdı. Ancak gelemeyen yabancı yatırımcı eylül ortasından itibaren borsada sıkıntılı sürecin başlayacağı sinyallerini verirken üzerine bir de İsrail Hamas çatışmalarının başlaması tepetaklak günlerin başlamasına neden oldu. Tüm bu yaşananların ardından borsada ilk 10 ayda 32 endekste TL bazında sadece 2 endeksin 10 ayda kayıp yaşarken, yüzde 55’lik 10 aylık tüketici enflasyonundan arındırıldığında ise sadece 9 endeks yatırımcısına reel getiri sağladı. Ekimde TL bazında yüzde 9,85 gerileyen BİST100 endeksi TL bazında ilk on ayda 36,4 yükseldi, reel olarak ise yatırımcısına 10 ayda yüzde 12 kaybettirdi. BİST100 endeksi on ayda dolar bazında yüzde 9,85, Euro bazında ise yüzde 8,76 geriledi. 32 endeksin 20’si TL bazında BİST100 endeksinden daha iyi bir performans gösterirken 11 endeksin TL bazında nominal getirisi BİST100’dan daha kötü oldu. Sadece iki endeks TL bazında nominal olarak değer kaybı yaşadı ilk 10 ayda. 32 endeksin 20’si ilk on ayda dolar bazında, 19’u ise Euro bazında düşüş gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun on aylık enflasyon verisi olan yüzde 55 göz önüne alındığında ise sadece 9 endeks yatırımcısına reel getiri sağladı, kalan 23 endeks ise yatırımcısının tasarrufunda reel olarak kayıp yaşattı.
Geride kalan 10 ayda en iyi performansı sigorta endeksi gösterdi. Sigorta endeksi TL bazında yüzde 161, dolar bazında yüzde 72,5, Euro bazında yüzde 74,6 yükselirken yatırımcısına 10 aylık reel getirisi yüzde 68,4 oldu. 4 büyük futbol kulübünden oluşan spor endeksinin performansı da dikkat çekti ilk on ayda. Spor endeksi TL bazında yüzde 136,7, dolar bazında yüzde 56,4, Euro bazında yüzde 58,3 yükselirken yatırımcısına sağladığı reel getiri yüzde 52,7 oldu.
Taş toprak endeksi yüzde 128,9 TL bazlı ve yüzde 51,3 dolar bazlı yükselişinin yanı sıra reel olarak da yüzde 47,7’lik getiri sağladı. Aracı kurumlar artan halka arzlar ve sayıları 8 milyonu aşkın borsa yatırımcısından bulduğu güçle ilk on ayda TL bazında nominal yüzde 110,8 yükseliş sağladı, dolar bazında yüzde 39,3, Euro bazında yüzde 41 yükseldi. Aracı kurumlar endeksinin reel getirisi ise yüzde 43,3 oldu.
Sanayi endeksi on ayda TL bazında nominal yüzde 37,3 yükselirken dolar bazında yüzde 9,25, Euro bazında yüzde 8,15 düşüş gösterdi. Yatırımcısına reel olarak ise ilk on ayda yüzde 11,4 kaybettiren sanayi endeksine karşılık KOBİ Sanayi endeksi yatırımcısına kazandırdı. KOBİ Sanayi endeksi nominal yüzde 101,2 yükselirken sağladığı reel getiri yüzde 29,8 oldu. Dolar bazında yüzde 33, Euro bazında ise yüzde 34,6 yükseldi ilk ona ayda KOBİ Sanayi endeksi.
Ticaret endeksi ise market zincirlerinin güçlü performansı nedeniyle ilk on ayda TL bazında yüzde 80,5 yükseldi, dolar bazında yüzde 19,3, Euro bazında ise yüzde 20,8(lik artışa imza attı. Ticaret endeksinin yatırımcısına ilk on ayda sağladığı reel kazanç ise yüzde 16,45 oldu.
Özellikle haziran sonrasında hızlanan halka arzlar, tavan serileri, yeni milyonlarca yatırımcının talebi halka arz endeksinin de on ayda iyi bir performans göstermesini sağladı. Halka arz endeksi TL bazında yüzde 94,9 yükseldi, dolar bazında yüzde 28,8, Euro bazında ise yüzde 30,4 yükseliş performansı gösterdi. Halka arz endeksinin yatırımcısına reel getirisi ise yüzde 25,74 oldu. BİST100 dışı hisseleri barındıran endeks de 10 ayda yatırımcısına reel olarak yüzde 7,61 kazandırdı. Son reel getiri ise endeksler arasında metal eşya makine endeksinde oldu. Metal eşya makine endeksi yatırımcıları on ayda yüzde 6,71 reel getiri sağlayıp tasarrufunu koruyabildi.
BANKACILIK ENDEKSİNDE REEL KAYIP YÜZDE 1,35
Kalan endeksler ise nominal artışlar gösterse de reel olarak yatırımcısına kaybettirdi. Seçim sonrası çok hızlı yükselen ancak son aylarda volatil seyri ile dikkat çeken ulaştırma endeksi ilk on ayda nominal yüzde 54,8 yükselse de reel olarak yüzde 0,13 kaybettirdi. Bankacılık endeksi TL bazında yüzde 52,9, dolar bazında yüzde 1,04, Euro bazında yüzde 1,81 yükselse de reel olarak yüzde 1,35’lik kayba imza attı. Likit banka endeksindeki reel kayıp yüzde 2,19 oldu. Hizmetler endeksi yüzde 48,4 TL bazında yükseldi, dolar bazında yüzde 1,9, Euro bazında yüzde 0,7 kaybettirirken, reel olarak ise yüzde 4,26 düşüş gösterdi. BİSTTÜM endeksi ise yatırımcısına reel olarak yüzde 7,87 kaybettirdi. Turizm endeksi yüzde 38,4’lük nominal yükselişine karşın reel olarak yüzde 10,71 düşerken holdingler endeksi yüzde 12 reel kayıp, BİST50 yüzde 13,74, BİST30 ise yüzde 14,97 kaybettirdi yatırımcılarına. Yüzde 20’nin üzerinde reel kayıp yaşatan endeksler ise kimya, metan ana, inşaat, elektrik, iletişim orman kağıt, tekstil deri ve madencilik oldu. Tekstil deri ve madencilik endeksleri ilk on ayda TL bazında nominal bile yükseliş yaşayamayan iki endeks olarak da dikkat çekti. Bu iki endeksten tekstil deri yüzde 0,99, madencilik ise yüzde 5,41 nominal düşüş yaşadı.
