Faiz yüzde 64’e kadar çıktı, borçlanma aracı azaldı

ZEYNEP AKTAŞ

Faizlerin yüksek seyri nedeni ile finansman konusunda seçici davranmaya başlayan şirketler borçlanmada hız kesti. Tahvil ihraç sayısı 43 oldu. 20-27 Mart 2024 tarihleri arasında özel sektörün toplam 10 milyar 744 milyon 800 bin TL değerinde tahvil ve bono ihraç ederek finansman sağladığı görülüyor.  13 ile 20 Mart arasında, toplamda 17 milyar 55 milyon TL'lik bir ihraç hacmine ulaşılırken gerçekleştirilen ihraçların toplam adedinin 76 olduğu düşünüldüğünde piyasadaki aktivitenin ne kadar yavaşladığı daha net görülebilir.

Toplam 43 ihraçla gerçekleştirilen bu finansmanın büyük bir bölümünü, 7 ihraç ile 5 milyar 50 milyon TL değerindeki Özel Sektör Kira Sertifikaları oluşturuyor. Özel sektör, geleneksel banka kredilerinin yanı sıra kira sertifikalarına da yöneliyor. Finansman bonoları hem kuponlu hem de kuponsuz olmak üzere toplamda 20 ihraç ile 3 milyar 802 milyon 925 bin TL'lik bir finansman sağladı ve bu da şirketlerin sermaye piyasalarından borçlanma konusunda daha esnek olduğunu gösteriyor.

Bir haftalık süreçte Özel Sektör Tahvilleri 5 ihraçla toplamda 994 milyon 475 bin TL borçlanma gerçekleştirdi. Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler ise 10 ihraçla toplam 896 milyon 400 bin TL tutarında kaynak oluşturdu. Yapılandırılmış Borçlanma Araçları sadece 1 ihraçla 1 milyon TL topladı.

FİNANSAL İHRAÇLARDA İLK ÜÇTE KİMLER YER ALDI?

20-27 Mart 2024 haftasında ihraçlarda dikkat çekenler. Ziraat Katılım Varlık Kiralama şirketi, 3,5 milyar TL'lik ihracı ile sektördeki ilk sırada yer aldı en yüksek toplam ihraç / itfa oranını 5,0 ile kaydetti.

Fibabanka, 425 milyon TL'lik ihraç hacmi ile ikinci sırada yer alırken, ihraç / itfa oranı 4,3 olarak dikkat çekti.
Üçüncü sırada yer alan Birleşik İpotek Finansmanı A.Ş., 221,4 milyon TL'lik ihraç tutarı ve 2.4'lük oranı ile özel sektör tahvil ve bono piyasasında öne çıktı. Geçen hafta gerçekleşen ihraçların yüksek itfa oranları, şirketlerin borçlanma ihtiyaçlarını gösteriyor.

MENKUL KIYMET ŞİRKETLERİNDEN DİKKAT ÇEKENLER

Ak Yatırım, İş Yatırım, İnfo Yatırım Menkul Değerler, Deniz Yatırım; ihraç gerçekleştiren menkul kıymetler arasında dikkat çekiyor. Bu kurumların ihraç / itfa oranları 1 ve altında. Bu şirketlerin kolaylıkla ihraç gerçekleştirebildiklerini gösteriyor.

EN YÜKSEK FAİZLE BORÇLANANLAR

En yüksek faiz oranlarıyla borçlanan şirketler arasında Mercedes Benz Kamyon Finansman, %64 ile zirvede yer alıyor, bu oran piyasa standartlarının oldukça üzerinde. İkinci sıradaki Nurol Yatırım Bankası, %63'lük oranıyla yakın takipte, yüksek faiz oranlarıyla kaynak yaratmış durumda. Birleşik İpotek Finansmanı A.Ş. ise %62,5 ve %61 oranlarında iki farklı ihraçla dikkat çekiyor, piyasadaki likidite sıkışıklığını gözler önüne seriyor.

Ak Faktoring ve KT Kira Sertifikaları Varlık Kiralama gibi diğer şirketler de %60 ve üzeri oranlarla listeye giriyor, yatırımcıların yüksek getiri arayışının bir yansıması olarak kabul edilebilir. Bu veriler, şirketlerin borçlanma maliyetlerinin mevcut ekonomik koşullar altında artmaya devam ettiğini ve bu trendin piyasalar üzerindeki baskıyı artırabileceğini gösteriyor.

EN UZUN SÜRE BORÇLANANLARDA DİKKAT ÇEKENLER

En uzun vadeli borçlanma araçları arasında Emlak Varlık Kiralama 735 günle liderliği elinde tutuyor. Nurol Yatırım Bankası 712 gün vade ile ikinci sırada yer alıyor. Mercedes Benz Kamyon Finansman, 455 günlük vade ile sektörde uzun vadeli finansman sağlayan büyük oyunculardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Ulusal Faktoring A.Ş., hem 384 gün hem de 378 gün vadeli iki ayrı borçlanma ile dikkat çekerken, Sümer Faktoring A.Ş. de 370 günlük borçlanmasıyla bu listeye adını yazdırıyor. Bu trend, şirketlerin finansman yapılarını uzun vadeli planlamaya uygun hale getirmeye çalıştığının ve yatırımcıların da bu uzun vadeli enstrümanlara ilgisinin olduğunun bir göstergesi.

YÜZDE 46 ORANIN ALTINDA GELİR SAĞLAYANLAR HANGİLERİ?

20-27 Mart 2024 tarihleri arasında Emlak Katılım Varlık Kiralama, yıllık %50’nin altında en düşük maliyetle kaynak yaratan kuruluş oldu. Onu, Vakıf Varlık Kiralama ve Ziraat Katılım Varlık Kiralama takip etti; her ikisi de yatırımcılarına %46'lık kâr payı oranı ile gelir sağladı. Ayrıca, Emlak Varlık Kiralama %47,5 ile bu gruptaki en yüksek getiriyi sunan diğer bir kuruluş olarak öne çıktı. 

BORÇLANMA ARAÇLARI FONLARINDA PARA ÇIKIŞI

Son bir haftada Borçlanma Araçları Fonları kapsamında toplamda 1,454 milyon Türk Lirası değerinde para girişi gözlemlenirken, 2,475 milyon Türk Lirası değerinde para çıkışı yaşandı. Bu hareketlerin neticesinde, söz konusu fon kategorisinde -1,021 milyon TL’lik bir net azalma meydana geldi. Fonlar arasında en olumlu performansı ise Kamu Borçlanma Araçları Fonları sergiledi ve bu kategoride 50 milyon Türk Lirası net artış kaydedildi. Yabancı Borçlanma Araçları Fonları da 34 milyon Türk Lirası ile olumlu bir net büyüme yaşarken, Uzun Vadeli Borçlanma Araçları Fonlarındaki küçük bir gerileme -1 milyon Türk Lirası olarak belirlendi. Kısa vadeli borçlanma araçları fonlarından ise 349 milyon TL’lik para çıkışı yaşandı.

Bu veriler, yatırımcıların kamu borçlanma araçlarına gösterdikleri ilginin sürdüğünü ve belirli alt kategorilere olan güvenin devam ettiğini göstermekte, buna karşın genel fon kategorisinde bir çekilme olduğunu ortaya koymaktadır.

BORÇLANMA ARAÇLARI FONLARI 79 MİLYAR TL’YE GERİLEDİ

Borçlanma araçları fonlarının toplam portföy değeri geçtiğimiz hafta 79,9 milyar TL iken bu hafta 79 milyar TL’ye gerildi.

Özel Sektör Borçlanma Araçları Fonları, Dış Borçlanma (Eurobond) Araçları ve Yabancı Borçlanma Araçları Fonları fonlarından para çıkışı yaşandı.

Mevduat faizlerinin yükselmesi ile birlikte fon piyasasında da hareketlenmeler görülebilir. Henüz bu çok düşük olmasına rağmen önümüzdeki süreçte artabilir

KREDİ BÜYÜMESİNDE YATAY SEYİR

Bankacılık sektörünün kredi hacmi, geçen hafta 49 milyar 167 milyon lira artarak 12 trilyon 710 milyar 921,5 milyon liraya yükseldi. Tüketici kredilerinde büyüme yüzde 34,1'lik seviyesini korurken, ticari kredilerdeki büyüme yüzde 25 olarak kaydedildi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayınlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 22 Mart itibarıyla 49 milyar 167 milyon lira artış gösterdi.

Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 12 trilyon 661 milyar 755 milyon liradan 12 trilyon 710 milyar 921,5 milyon liraya çıktı. Tüketici kredilerinde büyüme yüzde 34,1'lik büyüme ivmesini sürdürürken, ticari kredilerdeki büyüme yüzde 25 olarak kaydedildi. Ticari kredilerde büyüme geçen hafta yüzde 24,8 olarak kaydedilmişti.

Bankacılık sektöründe toplam mevduat ise bankalar arası dahil geçen hafta 34 milyar 399,5 milyon lira azalarak 15 trilyon 507 milyar 166 milyon liraya geriledi.

TÜKETİCİ KREDİLERİNİN TUTARI 1 TRİLYON 612 MİLYAR LİRA OLDU

Tüketici kredilerinin tutarı, 22 Mart itibarıyla 17 milyar 564 milyon lira artışla 1 trilyon 611 milyar 805 milyon liraya yükseldi. Söz konusu kredilerin 442 milyar 549 milyon lirası konut, 92 milyar 847 milyon lirası taşıt ve 1 trilyon 76 milyar 409 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Bu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 615,4 milyon lira artarak 1 trilyon 574 milyar 662 milyon liraya çıktı. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da yüzde 0,9 artışla 1 trilyon 322 milyar 226 milyon liraya yükseldi. Bireysel kredi kartı alacaklarının 588 milyar 892 milyon lirasını taksitli, 733 milyar 335 milyon lirasını taksitsiz borçlar oluşturdu.

MEVDUAT FAİZİ YÜZDE 60'A DAYANDI

Bankacılık sektörünün toplam mevduatı, 22 Mart ile biten haftada önceki haftaya göre 79,3 milyar lira artarak yaklaşık 16 trilyon 15 milyar liraya yükseldi. Faizlerde ise geçen hafta izlenen rekor artış devam etti. İhtiyaç kredi faizi yüzde 82'yi aşarken mevduat faizi de yüzde 59,5 olarak kaydedildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), haftalık para ve banka istatistiklerini açıkladı. Buna göre, bankacılık sektörünün toplam mevduatı (bankalar arası dahil) 22 Mart ile biten haftada 79 milyar 320 milyon 228 bin lira artışla 16 trilyon 14 milyar 952 milyon 94 bin liraya çıktı. 1-3 aylık TL mevduat faizi yüzde yüzde 55,7'den yüzde 59,5'e yükselirken ticari kredi faizleri de yüzde 58,5'den yüzde 62,7'ye çıktı. Geçen hafta rekor kıran ihtiyaç kredi faizleri 15 Mart haftasında ulaştığı yüzde 76''lık seviyeyi yüzde 82,1'e taşıdı. Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 1,10 düşüşle 8 trilyon 617 milyar 64 milyon 484 bin lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 2,35 artışla 6 trilyon 709 milyar 253 milyon 742 bin lira oldu. Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 218 milyar 457 milyon dolar olarak hesaplanırken, bu tutarın 185 milyar 833 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı.

Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatında, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda, 22 Mart itibarıyla 3 milyar 608 milyon dolarlık artış görüldü.