Önümüzde bir düzeltme mi yoksa boğa mı duruyor?

SERAP SÜRMELİ

Finansal piyasalar bir gün uçurumdan düşer, ancak ertesi gün toparlanma aşamasına geçer ve her şey yeniden başlar. Hisse senetleri, hızlı bir şekilde yeni yüksek ve düşük seviyelere ulaşır, düzensiz hareket eder ve hızlı artışlar, dramatik düşüşler yaşar. Bu, anlaşmanın bir kuralıdır.

Ancak, insanlar kaybın acısını kazanmanın sevincinden daha şiddetli deneyimleme eğiliminde oldukları için geri hareketler duygusal olarak yorucudur ve bizi yönetilebilir. Sorunları büyük kişisel krizlere dönüştürebilecek mantıksız tepkilere karşı duyarlı hale getirir.

Fakat şimdi, iki siren aynı anda çalıyor. Bir yandan BIST 100 artık eskisi kadar iskontolu değil ve dikkatli olunması gereken seviyelerde. Diğer yandan mevcut konjonktüre bağlı yeni yatırımcı dalgası ve beklentiler borsayı destekliyor.

Önümüzde bir düzeltme mi yoksa boğa mı duruyor? Varsayım gerçeğe dönüştüğünde kolay çıkış yoktur.

Düzeltmeye dair varsayımların yüksek sesle tekrarlandığı böyle zamanlarda hisse senetleriyle oynamak gereksiz derecede riskli bir teklif gibi görünebilir. Ancak tecrübeli yatırımcıları ortalama bir piyasa katılımcısından ayıran şey, her düzeltmenin aslında sabırlı olana para kazanma fırsatı sunduğudur.

Sonunda aradıkları oynaklığı bulan ve yön bahislerinden büyük karlar elde edenler, genellikle her yerde yaygın hale gelen küresel makro kalabalıklara kulak asmayan bir grup yatırımcıdan ibarettir. 

Şimdi, risk toleransını bilen ve çeşitlilik arayan aynı zamanda bu oyunun büyük oranda zamanla ilgili olduğunu fark edebilen yatırımcılar için bir dizi tahmini aktaracağız.

“4 SEKTÖRÜN ÖN PLANA ÇIKMASINI BEKLİYORUZ” 

İnfo Yatırım Araştırma Stratejisti Çağlar Toros: BIST-100 endeksi yılbaşından itibaren neredeyse yüzde 50 yükselirken, seçim sürecinden sonraki yükseliş yüzde 100’ü buldu. Bu denli hızlı yükselen piyasalarda zaman zaman haber akışlarından bağımsız olarak kar realizasyonları ve teknik düzetmeler gelebilir. Biz bunu sağlıklı düzeltme hareketleri olarak adlandırıyoruz. Endekste orta vadede yukarı yönlü trendin devam edeceğini düşünüyoruz.

Enflasyonist ortamda fiyatların genel düzeyindeki artışların şirket karlılıklarını olumlu etkileyebileceği algısı ve risksiz getirilerin enflasyon karşısında yetersiz kalması, alternatif getiri arayışı içerisinde Borsa’nın üst sıralarda yer alacağını düşünüyoruz.

MKK’nın yayımladığı verilere göre borsada yatırımcı sayısı 6,3 milyon kişi oldu. Verilere göre 15 günde yatırımcı sayısındaki artış 627.000 olurken, bir aylık artış 1,2 milyon oldu. Pandemiden bu yana yukarı giden yatırımcı sayıları halka arzlara olan ilgi ve ne kadar rasyonel olduğu tartışılacak getiri oranları ile yatırımcı sayısı günbegün artmaya devam ediyor. Yatırımcı sayısının artması ile yeni maliyetlerinin oluşması kar realizasyonlarını baskılayabilir.

Temel ve teknik anlamda güçlü hisse senetleri portföylerde varsa orta vadede şok geri çekilmelerden korkulacak bir durum olduğunu düşünmüyorum. Bence volatilitenin yüksek olduğu yerde yükselişlerde fazla cesaretli, düşüşlerde fazla panik olunmamalı.

Her dönemin ayrı bir hikayesi var ve bu dönemden olumlu ya da olumsuz etkilenebilecek hisse ve sektörler oluyor. Hiç şüphesiz bu yıl da kur ve enflasyonu çok fazla konuştuk ve konuşmaya devam edeceğiz gibi gözüküyor. Bu kapsamda da kurdaki yükselişi satışlarına yansıtabilen, ihracatı yüksek, kasasında döviz bulunduran, satışları dövize endeksli şirketler ile enflasyonist ortamda maliyet yönetimini iyi yapan şirket/sektörlerin ön plana çıkması beklenebilir.

2023 yılı içinde perakende, otomotiv, ulaştırma ve çimento sektörünün ön plana çıkmasını bekliyoruz.

Temel ve teknik anlamda güçlü, hikayelerden olumlu etkilenen hisse/şirketlere odaklanılmalı. Hisse öneri listemizde de bu bağlamda, ALARK, SISE, MAVI, TAVHL, GENIL, GWIND, KARSN, BOBET, CEMTS, DGNMO, AKGRT, ISCTR bulunuyor.

“7.800, 7.400 ve 7.000 OLASI DÜZELTME SEVİYELERİ OLABİLİR”

Ahlatcı Yatırım Hazine Müdürü Arda Coşar: BIST-100 endeksi mayıs ayında gördüğü 4.300 seviyesinden 8.200 seviyesine kadar yükseldi, neredeyse yüzde 90’a varan bir yükseliş söz konusu. Ayrıca BIST-100 performansından çok daha iyi performans gösteren hisse ve sektörler de var. Bununla beraber özellikle yan tahtalarda birkaç katına çıkmış ve çok yüksek çarpanlı fiyatlardan işlem gören hisseler de var. BIST-100 endeksi hızla yükselmiş olmakla beraber şu anda içinde makul fiyatlarda denilebilecek hisselerde var, abartılı fiyatlarda uzak durulması gereken hisseler de... BIST 100 geneli ise artık eskisi kadar iskontolu değil ve dikkatli olunması gereken seviyelerde, ancak mevcut konjektör ve beklentiler borsayı destekliyor ve yukarı yönlü trend devam ediyor. Bunun değiştiğine dair net bir işaret yok.

Düzeltmeye gelince bu süreçte borsada küçük günlük düzeltmeler gördük, büyük çaplı yüzde 10 a varan bir düzeltme görmedik. BIST100 dolar bazlı olarak ocak ayında gördüğü zirve ve düzeltme geldiği seviye olan 305 doların üzerine çıktı, dövizdeki yükselişe rağmen, bu açıdan düzeltmelere karşı dikkatli olunmalı. Beklentim daha yükselişin bitmediği bir miktar daha devam edeceği yönünde olmakla beraber düzeltme gelirse çok normal karşılarım. Seviye olarak da 7.800 7.400 ve 7.000 seviyeleri olası düzeltme yerleri olabilir.

YÜKSEK ÇARPANLI HİSSELERDE ZARAR YÜKSEK VE KALICI OLABİLİR

Yatırımcılara gelince daha düşük fiyatlardan maliyet yapmış yatırımcılar açısından sorun yok. Yüzde 10 kadar düzeltmeyi göze alabilirler ya da hisse ağırlıklarını bir miktar azaltabilirler. Ancak yeni gelen yatırımcılara fiyatların öncesi kadar cazip seviyede olmadığını hatırlatmak lazım. Yani bir düzeltmeye maruz kalabilirler. Aslında burada önemli olan hisse seçimi. Beklentileri olumlu ve fiyatları makul hisse seçerler, paralarının tamamını borsaya yatırmazlar, hatta olası düzeltmede yeni hisse almak için bir miktar risksiz ürünlerde para bulundurup portföylerini çeşitlendirebilirler ise ayrıca gerilemelerden de yararlanabilir. Ya da yeni giriş için piyasanın gerilemesini bekleyebilirler. Diğer yandan asıl tehlike çeşitli beklenti ya da söylentiler ile likiditesi düşük, oynaklığı yüksek, çok yükselmiş ya da çok yüksek çarpanlarda işlem gören hisselerin alınması. Bu tür hisselerden alınan zararlar yüksek ve kalıcı olabilir. Böyle hisselere karşı ihtiyatlı olunmalı.

Olası kar satışlarında sektörden ziyade abartılı yükselmiş ve yüksek çarpanlı hisseler en dezavantajlı olanları. Beklentileri olumlu ve nispeten makul fiyatlarda işlem gören hisselerin ise güvenilirliği daha yüksek. Ayrıca hisse portföylerine beklentileri olumlu ve fiyatları makul olan hisselerden sektörel çeşitlendirme yapanlar daha güvenli tarafta kalacaktır.

OTOMOTİV EN İYİ YILINI YAŞIYOR

Sektörel bazda bakıldığında ise bankalar ile ilgili beklentiler devam ediyor. Pozitif ayrışmaya devam edebilirler. Enflasyon nedeni ile gıda, içecek ve gıda perakende, perakende sektörleri iyi durumda. Otomotiv tarafı en iyi yılını yaşıyor. Savunma sektöründe bilanço iyi geliyor, çimento tarafı iyi durumda. Olumsuz ayrışanalar ise mevcut yüksek enflasyon ve enflasyon kadar yükselmeyen döviz kurları nedeni ile kar marjları azalmış sanayi ve ihracatçı şirketler. Özellikle emtia sektörü ve üretim için girdi üreten sanayi şirketlerinin karları olumsuz ayrışıyor. Ancak bunların içinde bu olumsuzlukları fiyatlamış yani hisse fiyatına yansıtmış hisseler de bulunmakta. Uzun dönem düşünen yatırımcılar için, bu konjonktür daha sonra değişir beklentisinde olanlar için bu şirketler orta ve uzun vade cazip olabilir.

“EN RİSKLİ SEKTÖR BANKACILIK” 

Ata Yatırım Araştırma Genel Müdür yardımcısı Cemal Demirtaş: 26 Mayıs 2023’ten bu yana BIST-100 Endeksi TL bazında yüzde 80 yükselirken, BIST-Bankacılık Endeksi de yüzde 103 yükseldi. Genel seçimlerden bu yana, BIST-100 Endeksi dolar bazında yüzde 34,1 ve BIST- Bankacılık Endeksi ise yine dolar bazında yüzde 51,2 yükseliş kaydetti.

BIST-100’ün mevcut 8.250 seviyelerinde, beklentilerin kısmen hisse fiyatlarına yansıdığını ve her an kâr satışlarının gelebileceğini düşünüyoruz. Alınan kararlara verilen krediyle birlikte yükselen Borsa, önümüzdeki dönemde atılacak somut adımların sonuçlarını veya ipuçlarını da almak isteyebilir.

Normal bir piyasada yüzde 80 yükselmiş bir borsada yüzde 15-20 geri çekilmeler normal karşılanabilir. Kâr realizasyonu yaşanması durumunda 7.000 seviyelerine kadar gerilemeler makul karşılanabilir.

Ralliden en fazla fayda sağlayan sektör bankacılık sektörü olmuştur. Borsada kâr realizasyonu yaşanması durumunda yine en riskli sektör bu sektör olacaktır.

En avantajlı sektörler ise gıda perakende, gıda gibi daha defansif sektörler ve şirket bazında da ihracat kapasitesi yüksek olan şirketler olacaktır.

En beğendiğimiz hisseler Bim, Migros, Coca Cola İçecek, Şişecam, Turkcell, Tofaş olarak sıralanabilir. Ayrıca holdinglerden Koç Holding, Sabancı Holding, Anadolu Holding ve Doğan Holding riski dağıtmak açısından tercih edilebilir.

Ülker gibi gıda şirketleri, Aksa Enerji ve Galatawind gibi enerji şirketleri de kâr realizasyonu durumunda odaklanılabilecek şirketler olarak portföylerde yer alabilir.

“İHRACATÇI ŞİRKETLERDE KÂR REALİZASYONU GELEBİLİR”

Alnus Yatırım Araştırma Analisti Yusuf Kılınç: Mevcut durumda endeks ortalamalarından oldukça uzaklaşmış olsa da ekonomi yönetiminden gelen normalleşme adımları ve korunmaya devam edilen yüksek enflasyon borsada fiyatlamaların yukarı taşınmasında etkili olmaya devam ediyor. Yönün tam anlamı ile aşağı dönmesini beklemek için negatif reel faiz ortamının ortadan kalkması ve şirket karlılıklarının – büyümelerin negatife döndüğünü görmek gerek. Ancak kısa vadeli kar satışlarının 8.000 seviyesi aşağısında kalıcılık sağlanmadıkça yoğun yaşanmasını beklemiyoruz. Yatırım yaparken dengeli bir portföy oluşturmak, kısa vadeli hareketlerden ziyade orta ve uzun vadede değere odaklanmak fiyat hareketlerinden etkilenmemenin en kolay ve doğru yoludur. Kısa vadede işlem yapan yatırımcılar ise risk yönetimine daha dikkat ederek stop loss seviyeleri belirleyip duygusal işlemlerden uzak durmaları elzemdir. Rasyonel kararlar alarak boyunu aşmayacak olan riskleri üstlenmeleri önemli bir çözüm olacaktır. 8.198 endekste önemli bir seviyeydi ve buranın üzerinde bir kapanış aldık. Öncelikle endeksin bu seviye üzerine yerleşip yerleşemeyeceğini takip edeceğiz. Zayıf olan negatif ihtimal senaryosunda kısa vadede sırasıyla psikolojik önemi olan 8.000 ve 22 günlük basit hareketli ortalama olan 7.762 seviyeleri takip edilebilir.

Yeni ekonomi yönetiminin normalleşme adımlarıyla birlikte kademeli olarak faiz oranlarını yükseltmesi USD/TL paritesinde olası baskılanmalara yol açabilir. Bu durum ihracatçı şirketlere negatif yansıyabilir ve kar realizasyonları görülebilir. Ancak kurda olası baskılanmaların ve şirketlere yansımasının çok uzun soluklu olmayacağını düşünüyoruz. Mevsimsel anlamda güçlü sonuçlar almasını beklediğimiz gıda, perakende, havacılık ve çimento sektöründe olası geri çekilmelerin alım fırsatı yaratabileceğini düşünüyoruz.

Ayrıca CDS primlerini takip etmek şartıyla ‘düşük CDS, yüksek bankacılık fiyatlamalarını doğurur’ bakışı ile CDS’ler yükselmedikçe bankacılıkta yaşanan geri çekilmelerin fırsat yaratabileceği düşüncesindeyiz.

“BIST-30 HİSSELERİNDE KALMAK AVANTAJ SAĞLAYABİLİR”

Dinamik Yatırım Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Ceyhun Yavaş: Seçimlerden sonra girmiş olduğumuz ortodoks politikalara yumuşak ve yavaş geçiş sürecinde artan enflasyon ve faiz ortamında yer alıyoruz. Artan enflasyonda mevduat faizleri paranın değerini korumakta geri kalmakta ve halka arzlara olan ilgiyle birlikte borsanın getiri bazında ciddi sonuçlara imza attığını görmekteyiz. Negatif reel getirinin var olduğu bu ortamda gerçek anlamda bir alternatif yaratılmaması durumunda kar satışlarını gün içerisinde ve zamanlama konusunda ise belirsiz bir dönemde izliyor olacağımız görüşündeyiz.

Alternatif bir yatırım aracının ortaya konması durumunda olası geri çekilmelerde yatırımcı, TL bazlı olarak borsanın rekor kırdığı bu dönemde dolar bazlı olarak stop seviyesi belirleyebilir. Stop-loss konuşmadan önce borsa gibi bir yatırım aracına birikimlerinizin belli bir kısmı ile işlem yapılmasının daha doğru olduğunu düşünmekteyiz. Olası bir kar satışında, defansif, likit ve özellikle BIST-30 hisselerinde kalmanız size avantaj sağlayabilir. Sektörel olarak bankacılık sektörünün ön plana çıkabileceği görüşündeyiz.

“HAREKETLER DÜZELTME Mİ YOKSA BOĞA TUZAĞI MI DİKKAT EDİLMELİ”

ALB Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Muammer Demir: BIST-100 endeksinde uzun vadeli teknik göstergelere bakıldığında ana trendde herhangi bir bozulmanın hissedilmediğini söyleyebiliriz. Fakat kısa vadede yoğun haber akışı ve küresel piyasalarda risk iştahının seyrine bağlı olarak realizasyonlar veya düzeltme hareketlerinin gündemde olmaya devam ettiği gözlemleniyor. Diğer taraftan, kısa vadeli teknik göstergelerde yorulma emarelerinin görülmesi kâr realizasyonu olasılığına yönelik endişeleri canlı tutmaya devam ediyor. Teknik olarak bakıldığında, endeks fiyatlama davranışları açısından kısa vadede 8.300 seviyesi kritik bir eşik olarak takip edilebilir. Bu seviye üzerinde kapanışlar görülmemesi ve kalıcılık sağlanamaması durumunda kısa vadede 8.000 ana destek seviyesi olarak izlenebilir. 8.000 seviyesinin aşağı yönlü geçilmesi durumunda kısa vadede 79507.800 destek bölgesi olarak takip edilebilir. 8.300 bölgesi üzerinde kapanışların görülmesi ve kalıcılık sağlanması durumunda ise kısa vadede 8.500 ana direnç seviyesi olarak izlenebilir.

Endeks fiyatlama davranışları açısından oynaklığın yüksek seyretmesi ve dalgalanmanın artması nedeniyle 8.000 ana destek seviyesinin aşağı yönlü geçilmesi durumunda kısa vadede satışlar hız kazanabilir. Fakat düzeltme ya da kâr realizasyonlarının, süresi ve etki düzeyini tahmin etmek mümkün değildir. Bu bağlamda, yatırımcılar, zarar-kes seviyesi belirlerken, gerek temel gerekse teknik açıdan kullandıkları göstergelere bakarak stratejileriyle uyumlu bir şekilde karar vermelidirler.

Endekste, kâr realizasyonlarının kısa vadede gündeme gelebileceği olasılığının arttığı dönemlerde yatırımcılar defansif anlamda güçlü, iş yapma modeli sağlam, betası düşük, uygun rasyo ve çarpanlar ile işlem gören sektörleri portföylerinde değerlendirebilir.

Kâr realizasyonu yaşanabileceğine dair endişelerin artması durumunda, gündeme gelme olasılığı yüksek realizasyonların etki derecesi ve süresinin önemli olduğunun unutulmaması gerekmektedir. Özellikle, yaşanabilecek hareketlerin realizasyon mu yoksa boğa tuzağı mı olduğuna dikkat etmek gerekiyor.

Olası, realizasyonlarının gündeme gelmesi durumunda, genele yayılıp/yayılmadığına bakılması gerekiyor. Özellikle, kâr realizasyonunun tepki süresi ve etki düzeyinin yoğunlaşması durumunda, yatırımcılar rotasyonlara gidebilirler. Yatırımcılar oynaklığın arttığı ve yüksek seyrettiği dönemlerde, defansif özelliği yüksek, betası düşük, uygun rasyo ve çarpanlar ile işlem gören pay senetlerini portföylerinde değerlendirilebilirler.

“DÜZELTME RİSKİ GÖZ ARDI EDİLEMEZ”

Galata Menkul Araştırma Müdürü Yusuf Kavak: Her ne kadar düzeltmeye dair işaret göremesek de; 26 Mayıs'tan bu yana yüzde 90 civarında yükselen bir endekste, düzeltme riskleri de göz ardı edilmemeli. Yatırımcılar böyle bir duruma karşı mevcut pozisyonlarını bir kısmını nakit veya tahvil, vadeli mevduat vb. riski düşük yatırım araçlarına çevirebilirler.

Olası bir düzeltmede bu sürecin tamamlanması ile yeni bir portföy kurulacaksa; burada da mevcut konjonktürün desteklediği, yani stratejik sektörlere yönelmek uygun olabilir. Bu sektörleri; -enflasyonist ortam, jeopolitik riskler ve iklim koşullarını da baz alarak- kendi açımdan gıda/tarım, enerji, iklimlendirme, perakende ve bankacılık olarak sayabilirim.