Smart Enerji’den yurt dışı yatırım hamlesi

SERAP SÜRMELİ

Temiz enerji hızlı hareket ediyor; birçok insanın düşündüğünden daha hızlı. Temiz teknolojilerin fosil yakıtlardan uzaklaştığı yatırım trendlerinde de açıkça görülüyor. Fosil yakıtlara yatırılan her bir doların karşılığında yaklaşık 1,7 dolarlık temiz enerji yatırımı güncelleniyor-beş yıl önce bu rakamlar kafa kafayaydı.

Ufukta, iklim değişikliği konusunda endişelenen daha fazla insan ve yatırımcı var. Ayrıca, ithal petrol ve diğer fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltarak, uluslara enerji güvenliklerini iyileştirmeleri için bir fırsat sunuyor.

Ancak COVID-19 salgınının bize gösterdiği, dünya tedarik zincirlerinin ne kadar kırılgan olduğuydu. Enerji güvenliği içinde yerel üretimin vazgeçilmezliği bir kez daha kendini göstermiş oldu. 

Ülkemizde güneş enerjisinin kısa tarihinde 2009’dan bu yana faaliyet gösteren Smart Güneş Enerjisi şirketi, halka arz edildiği bir yılın ardından, büyüttüğü öz sermayesi ile yeni yatırımlar için kolları sıvadı. Bir yandan Amerika’da kuracağı fabrikaların planlamasını yaparken, diğer yandan Afrika pazarında fırsat kovalıyor.

Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Halil Demirdağ, halka açılma sonrasında, gelişen planlarını, yeni yatırım hedeflerini Ekonomi Borsa gazetesine anlattı…

“HALKA ARZLA BERABER KATLANARAK BÜYÜYORUZ”

Smart Güneş Teknolojileri’nde halka arz öncesi ve sonrasında neler değişti?

Smart Güneş Teknolojileri’nin halka açılması, aslında büyümeyi desteklemek için gerekli olan öz sermayeyi oluşturmak için atılan bir adımdı. Bir yanda büyüyen bir sektör var ve 2009 yılından beri bunun bir parçası olan Smart Güneş Teknolojileri var. İşin doğası gereği bu büyümeden daha fazla pay almak istedik. Nihayet, halka arzımızla birlikte beklenen katlamalı büyüme oluşmaya başladı.

Smart Güneş Teknolojileri, geçtiğimiz yıl mart ayında Borsa İstanbul’da işlem görmeye başladı ve bu yıl itibariyle tam da olmak istediğimiz yerde, BIST-50 Endeksi’ndeyiz.

“ABD’DE İKİ FABRİKA KURMAK İÇİN ÇALIŞMALARIMIZ VAR”

Önümüzdeki döneme ait büyüme ve yatırım hedefleriniz neler?

Fiyat oluşumunda karar veren bir yapımız yok ama her çeyrek dönemde bilançomuz büyüyor. Bu da hedef koyduğumuz büyümenin devam ettiğinin ispatı. Sonuç olarak dünyada sektör büyürken, biz de ülkemizde şirketimizi büyütüyoruz. 

Bu arada karbon pozitif bir şirket olacağız. Yani karbon ayak izi olan değil, dünyada karbonu silen bir şirket olarak yatırımlarımıza devam edeceğiz. Niğde'de yaptığımız 130 megavat proje de, Smart Güneş Teknolojileri'ne ait. Mevcut santrallerimizde yaptığımız temiz enerji yatırımlarımızla karbon ayak izimizi siliyoruz ama üretimimiz büyürken, hücre üretiminden gelecek karbon ayak izimizi, yani ingot ve wafer üretiminden gelen karbon ayak izini de sıfırlayacağız.

Smart Güneş Teknolojileri, 2023 yılında faaliyete geçecek Aliağa FV Hücre ve Panel Entegre Üretim Tesisi yatırımı kapsamında toplamda 58.309 m² alan üzerinde yeni yatırımlarına devam etmektedir. Bu yatırımları tamamlandığımızda, 2024 yılı 4. çeyrek itibari ile yıllık güneş paneli üretimi kapasitemizi 2.9 Gigawatt (GW), hücre üretim kapasitemizi ise 2 GW’a ulaşmasını bekliyoruz.

Ayrıca ABD’de iki fabrika kurmak için çalışmalarımız var. Şu anda eyaletlerle görüşüyoruz. Eyaletler bize sivil paketler sunuyor, biz de bize en uygun paketi değerlendirip, o eyaletlerde yatırım kararı alacağız. Tek bir fabrika yerine iki ayrı lokasyonda fabrika kurmak istiyoruz. Yine büyük, ama ikiye bölünmüş olarak üretim yapmayı daha doğru buluyoruz. Bu fabrikalarımızda gerekli izinleri alıp, yetişmiş beyaz ve mavi yaka çalışanlarımızı götürmek istiyoruz. Çünkü yetişmiş insan kaynağını götürmekten daha değerli bir şey yok bence. İzinlerin alınmasıyla birlikte makine operatörlerimizi ve mühendislerimizin bir kısmını götürebileceğiz.  Böylece orada da yetişmiş insan kaynağımızın farkını gösterebileceğiz. Kuracağımız fabrikalardaki toplam istihdamı ilk etapta 600 kişi olarak planlıyoruz.

Diğer yandan Avrupa’nın birçok ülkesinde ofislerimiz var. Ve Afrika pazarı için de görüşmeler yapıyoruz ki bundan daha doğal bir şey yok. Ama Afrika pazarındaki altyapı bir hayli sorunlu; elektriğin hala ulaşamadığı yerler var. İnanması güç ve oldukça vahim bir durumdan bahsediyoruz. Ne yazık ki, oradaki insanların güneş panellerini satın alacak paraları yok. Ama bu durumun da yavaş yavaş düzeleceğine inanıyoruz.

Şirketimiz ayrıca BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne girmeyi ve uluslararası bir derecelendirme kuruluşu ile çalışmayı hedeflemektedir. Bu çalışmalara paralel olarak yeşil tahvil ihracına yönelik ön çalışmaların 2024 yılı içinde başlatılıp, 2025 yılında da ilk yeşil tahvil ihracının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

“DÜNYADA GÜNEŞ ENERJİSİNDEN YÜZDE 2 VE ÜZERİNDE PAY ALABİLİRİZ”

Küresel güneş enerjisi sektöründe Türkiye’nin payı ne kadar? Türkiye’nin gideceği daha çok yol var mı?

Beş sene önceydi sanırım, dönemin bakanına Türkiye’nin yeni otomotiv sektörü, ‘güneş enerjisi sektörü’ olur demiştim. Mesela eskiden arabanın parçalarını üretiyorduk şimdi arabanın kendini yapar hale geldik. Tabii, bu zaman alan bir süreç. Bakın dünyada enerji inşaatı sektöründe güneş santrali kurulumunda sahip olmanız gereken şeyler iş gücü, mühendislik ve uygun fiyat. Bunların hepsi de Türkiye’de var. Onun için de uluslararası piyasalarda bizlere fırsat var.

Dünyandaki nüfusun yüzde biri, ekonominin yüzde biri ve küresel güneş enerjisi sektörünün yüzde biri kabaca bizde diyebiliriz. Peki, bunu artırma imkanına sahip miyiz? -kesinlikle sahibiz. Sektörümüz bize bu imkanı tanıyor. Benim ümidim yüzde bir nüfusla, yüzde bir ekonomiyle, dünyada güneş enerjisinden yüzde iki ve üzerinde pay almak. İnanın, bunu da alırız.

“ALANIMIZDA İLK HALKA ARZ EDİLMİŞ ŞİRKETİZ”

Güneş enerjisi sektöründe kendinizi nerede görüyorsunuz?

Türkiye’deki üreticilerin ve firmaların bizi tanımama ihtimali yok, çünkü satılan 5-10 üründen birini biz satıyoruz ve santral kuruyoruz. Alanımızda ilk halka arz edilmiş şirketiz. Sürekli yeni değerlerin peşinde koşan bir mühendislik şirketiyiz diyebilirim. Bakın kimsenin kimseyle karşılaştırılmasına gerek yok. Biz en büyüğüz demiyoruz biz yalnızca işimizin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Tabii, bu yaptıklarımız da bilançolarımıza, dolayısıyla hisselerimize yansıyor.

“GÜNEŞ ENERJİSİNDE ÖNE ÇIKAN ÜLKELERDEN BİRİ OLABİLİRİZ”

Türkiye'nin toplam kurulu gücü içinde güneş enerjisinin payı yüzde 9-10 arasında duruyor. Buna rağmen ülkenin en çok ithal ettiği kalemler arasında enerji halen ön sıralardaki yerini koruyor. Planlanan yeni yatırımlar, bizi enerjide dışa bağımlı bir ülke olmaktan kurtarabilir mi? Hatta gelecek 10 yılda güneş enerjisinde öne çıkan ülkelerden birisi olabilir miyiz?

Artık yolumuz açıldı ve Türkiye önümüzdeki yıllarda güneş enerjisinde öne çıkan ülkelerden biri olabilir.

Ülkemizin en büyük sorunu cari açık değil mi? Enerji, cari açığı belirleyen en önemli kalemlerin başında geliyor. Bunun çözümü de belli. Devletin formaliteleri azaltması. Bakın eskiden güneş santrali kurulumunda imar mecburiyeti yoktu ve direkt kadastroya işleniyordu. Şimdi bina yapar gibi bütün o imar sürecinden geçiyorsunuz. Biz geçmeyelim demiyoruz, ama en azından kolaylaştırılmış, hızlandırılmış bazı yöntemlerle önü açılabilir diyoruz.

Bu arada Merkez Bankası kaynaklı krediler başladı. (Şu an tekrar açılsın diye bekliyoruz.) Merkez Bankası kaynaklı, özel faizli kaynakların aktarılmasıyla, bu yatırımlar yapılırsa ülkemizin önü açılır.

“SANAYİCİ GÜNLÜK DEĞİL, UZUN VADELİ DÜŞÜNMELİ"

Şirketlerin enerji maliyetlerinden kaçınmak için güneş enerjisi yatırımlarını artırdığını görüyoruz. Geleneksel enerjilerdeki fiyat düşüşleriyle birlikte firmaların buraya kaynak tahsislerinde bir azalma olabilir mi? Sektör bu durumdan nasıl etkilenir?

Bugünden yarını düşünen şirketler bunu yapabilirler. Bu daha önce de oldu. Bugün elektrik fiyatları üzerinde bir baskı var. Devlet şu anda elektrik fiyatlarını sübvanse ediyor. Siz bir sanayici olarak buna gözünüzü kapatıp, enerji kaynağının yüzde 50’sini ithal eden bir ülkede, şu fiyatlar bugün beni idare ediyor yatırım yapmayayım diye bakarsanız, yarın başınıza rekabet gücünden dolayı bir şey gelirse o zaman şikayet etmeyeceksiniz. Burada şirketlerin rekabet gücü çok net ortada. Sanayicinin günlük değil, uzun vadeli düşünmesi çok önemli. Bu arada çok fazla sanayici ve çok ciddi kurumlar bu işe giriyorlar. Bundan sonra güneş enerjisi işine girmeyen sınıfta kalacak. Çünkü karbon ayak izi başlayacak, enerji maliyetleri çoğalacak gibi gibi…

Son olarak yatırımcılara bir mesajınız var mı?

Biz yatırımcılarımıza verdiğimiz sözlerin arkasında durarak elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Eskisinden daha sorumlu ve hedeflerimize beklediğimizden daha hızlı ulaşmak için çok çalışıyoruz. Bu arada tabii ki bir temettü politikamız var, ama aynı zamanda çok yoğun bir yatırım ajandamız da var. 2024 yılı neyi gerektirir, hep beraber göreceğiz.