Uykusuz geceler mi, düzenli hisse getirisi mi?

Birçok BİST-100 hissesinde akıl almaz getiriler, yükselişler yaşandı. Bu, borsaya yeni girecekler için de önemli bir karar. Aşırı yükselmiş hisselerde pozisyon alıp her gece ertesi gün dönüş yaşanıp yaşanmayacağı korkusuyla uyumaya çalışmak mı, yoksa her ay belki daha az ama düzenli pozitif getiri sağlamış hisselere ortak olmak mı?

Risk nedir ve nasıl alınır? Oxford Sözlüğü’ne göre ‘Risk’, bir zarara uğrama tehlikesi, zarar görme olasılığı. TDK Sözlüğe göre ise ‘riske girmek’ kelime öbeğinin anlamı zararı göze almak.

Size hayatınızın her döneminde söylendiği gibi belki Borsa İstanbul’a ilk yatırım yapmaya başladığınızda da söylemişlerdir: Riski göze almayan kazanamaz. Hatta aracı kurumda ilk hesabınızı açtığınızda veya örneğin bir bireysel emeklilik sigortası yaptırdığınızda bile risk profilinizi belirleyen bir anket doldurmuş olabilirsiniz. Bu da sizin ne kadar risk almaya hazır bir kişiliğiniz olduğunu anlamak içindir. Şimdi, yani bu sıralara KKM gibi mevduat-döviz yatırımı karışımı bir enstrümandan hisse senedi yatırımına geçiş yapan her risk profilinden on binlerce yeni yatırımcı piyasada. Fakat işin püf noktası, hangi risk profiline dahil olursanız olun önce riskin nasıl alınmasının mantıklı olduğunu anlamaktan geçiyor.

SATIN ALINABİLİR RİSK

Çok da uzatmadan BİST’ten örnekle konuyu netleştirelim. BİST-100 endeksinin 1400 puandan 4874 puana yükseldiği 2021 Ekim ayından 2022 Kasım ayına kadar geçen sürede ortaya çıkan endeks bazında getiri yüzde 300’ü aşıyor. Yani basit anlatımıyla 1 Ekim 2021’de her endeks hissesinden 1’er lot alan, parasını 4’e katladı. Diğer bir ifadeyle bugün siz aynı BİST-100 hisselerinden birere lot alacaksanız bilmeniz gerekir ki milyonlarca yatırımcı aynı hisseleri sizin ödediğiniz paranın dörtte birini ödeyerek o hisselere sahip oldu. Bazıları hala taşımaya devam ediyor bazıları ise çoktan sattı ve başka hisselere geçiş yaptı bile. İşte bu bir riskdir. Riski anlamlı kılan yani riski alınabilir hale getiren ise potansiyeldir. Yani ortada bir potansiyel varsa başkalarının dörtte biri fiyatla aldığı hisseleri sizin bugün almanız bir anlam ifade eder. Fakat bu risk, 14 ay önce aynı hisseleri alanlardan misli misli daha yüksektir. O halde yapmak gereken, potansiyeli yükseltmek riski biraz daha azaltmaktır. Örneğin BİST-100 endeksi içerisinde olup 5-10 katına çıkmış hisseler yerine sadece birkaç katına çıkmış hisselere odaklanmaktır. Ya da BİST-100 hisselerinde alım yaparken yüksek getiriye değil istikrarlı getiriye odaklanmak. Bu da zaten beraberinde daha alımlarınıza düşük risk getirecektir.

GETİRİ İSTİKRARI ÖNEMLİ

İstikrarlı getiriyi ölçebilmek için BİST-100 endeksi içerisinde son 14 aydır yer alan hisse senetlerinin ay ay getirilerini analiz ettik. Yani bu hisse senetlerine her ay gelen yeni yatırımcıların aldıktan sonra ayı hiç zararda kapatıp kapatmadığını ölçümlemeye çalıştık. Bunun yanında da aynı hisse senetlerinin son 14 ayda ne kadar getiri sağladığını, yani aylık ortalama ne kadarlık bir getiriyi yatırımcısına sunduğunu ekledik. Böylece Borsa İstanbul’da ilk kez yatırım yapmak isteyenler, hisse senedinin getiri istikrarını görebileceği gibi endekse göre bu hisse senetlerinin getiride ne kadar geride kaldığını da görebilir. Burada önemli olan nokta, bu hisse senetlerinin getiri performansının düşük kalmasının makro bir sebebinin olup olmadığı. Bu getiri düşüklüğünün sebebi örneğin finansal bir anomali (yani normalin dışında sapma) veya dönemsel ise aynı şirketin uzun vadeli beklentilerine ve daha uzun vadeli finansal performansına bakmak gerekiyor. Eğer bu noktada bir aksilik göremiyorsanız bu durumda şirketin orta ve uzun vadede endeks ile arasındaki getiri performansı açığını kapatma olasılığı daha yüksek kabul ediliyor. Kriteriniz ise yatırım gurularının yatırım anlayışıyla aynı olmalı. Bu şirket, Türkiye’nin en büyük ve sektörünün lider şirketlerinden biriyse, dönemsel sorunların şirketin geleceğini veya pazar hakimiyetini tehdit etme olasılığı yoksa, hele bir de şirket hisseleri bu dönemsel soruna rağmen getiri sağlamaya devam ediyorsa o zaman ilerleyen dönemde bu hisselerin çok daha yüksek potansiyel, daha düşük risk taşıyor olma olasılığı daha akla yatkındır.

ORTALAMA BİR BİST HİSSESİ FAİZ GETİRİSİNİ KATLIYOR

Bankaların son dönemde mevduata uyguladığı faiz yıllık yüzde 25’ler seviyesinde. Resmi enflasyon ise aylık ortalamaya vurulduğunda yüzde 8’lere yakın. Eğer mesele paranın değerini korumaksa bu durumda BİST-100 endeksinin aylık ortalama getirisi bile yüzde 33’ü buluyor. Endeksin altında getiriye sahip olsa bile aylık bazda hep kazandırma kültürü olan hisse senetleri bir seçenek olarak gösteriliyor. Üstelik bu hisse senetlerinin ilerleyen dönemde borsada yaşanan kar realizasyonlarında daha düşük risk taşıdığı, dönemsel negatif durumların ortadan kalkması halinde endeksin de üzerinde bir performans üretme potansiyeli taşıması da cabası. Yine altını çizmek gerekiyor ki gelecek beklentilerini iyi takip etmek önemli. Borsa, mevduat yatırımı gibi parayı yatırıp arkanıza yaslanıp ay sonunda getiri alacağınız bir yatırım alanı değildir. Hangi şirketin hissedarı olduğunuzu, sahibi olan ana yatırımcıyı, şirketin ve içinde bulunduğu sektöre ilişkin gelişme, beklentileri takip etmeniz gerekir. Eğer bunları düzenli olarak takip ediyorsanız o zaman zaten uzun vadeli kazananlar kervanına katılabilirsiniz. (Barış Erkaya/Ekonomi Gazetesi)