Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcıların payı seçim öncesindeki sert bir toparlanmanın ardından ilk tur seçim sonuçlarını takiben ilk seviyesinin de altına geriledi. Yüzde 28.8’lik yabancı payı, en azından BİST’te yabancı takas oranlarının ölçümlendiği 24 yıldır görülmüş bir rakam değil. 2001 kiriz sonrasında bile en düşük yüzde 43 seviyelerine sarkan ve ortalama yüzde 45’leri de son 25 yılda dip olarak belirlemiş Borsa İstanbul, 2019’daki yüzde 66’lık yabancı oranından bu yana, yabancı payında yüzde 37’lik bir kayıp yaşamış durumda.
GÜNLER İÇERİSİNDE ÇOK SERT ALIM VE SATIMLAR
Seçimden hemen önceki hafta Ortodoks politikalara dönüş beklentisiyle düşen Türk CDS’lerinin yansımasını BİST’te bankacılık ve holding hisselerinde ardı arkası kesilmeyen alımlarla görmüştük. Fakat hem seçimlerin ilk turda tamamlanmaması hem de ilk turu önde bitiren görevdeki ekonomi yönetiminin heterodoks politikaları sürdüreceğine yönelik açıklamalarıyla yabancı yatırımcılar aldıkları banka Yabancı payında dibin de dibi varmış! ve holding hisselerini zarar gözetmeksiniz sattı. Türk CDS’leri yeniden 600’ün üzerine yükseldi. Bu da seçim öncesinde görülen 100 milyar TL’ye yakın işlem hacminin yeniden 50 milyar TL’lere kadar inmesine yol açtı. Yani hisse senedi piyasası yeniden yerli yatırımcılar ve algoritmik işlemlerin seyrini belirlediği dalgalı yapısına geri dönmüş oldu.
BİR FİKİR JİMNASTİĞİ: YABANCI 2019’DAKİ PAYLARINA GERİ DÖNSE NE OLURDU?
Bu hafta biz de Borsa İstanbul’da yabancı payının yüzde 66’larda olduğu en son 2019 yılındaki zirve seviyesinden bu yana hisse senetleri bazında nasıl bir etkisi olduğunu analiz ettik. Ve yabancı yatırımcıların “yeni bir hikaye” olarak nitelendirebileceği politikaların, CDS’lerin yeniden 300’lerin altına gerileyebildiği bir ortamda Borsa İstanbul’a mevcut fiyatlarla ne kadarlık bir katkısı olabileceğini, yabancı yatırımcıların zirveden dibe bu seyrinden en çok hangi hisselerin etkilendiğini bulmaya çalıştık. YABANCILARIN EN ÇOK TERK ETTİĞİ HİSSELER Ekim 2019’dan bu yana özellikle o dönem yabancı payı yüksek olan hisse senetleri üzerinden yaptığımız kıyaslamaya göre yabancıların çıkışından takas yapısı itibariyle en çok etkilenen hisseler Garanti Bankası ve Vakıfbank hisseleri oldu. Garanti Bankası’nda 2019 yılında yüzde 72’ye ulaşan yabancı payı, bu hafta yüzde 8’e, Vakıfbank’ta yüzde 66 olan yabancı payı ise yüzde 3’e geriledi. Bu iki hisseyi yabancı payında yüzde 55’lik kayıpla Arçelik, yüzde 54’erlik kayıpla İndeks Bilgisayar ve Anadolu Hayat izledi. Tekfen, Halkbank, Özak GYO, Aksigorta, Koza Altın, Mavi Giyim, Tofaş Oto Fabrika, Agesa ve Tüpraş sıralamada yer alan diğer hisseler.
BAZI HİSSELERDE İSE YABANCI PAYI DAHA DA ARTTI
Öte yandan Reysaş, Plastikkart, Doğuş Otomotiv, Migros, Vakko, Arena, Kardemir D, THY, Aselsan, Vestel Beyaz Eşya, Zorlu Enerji, Coca Cola İçecek gibi hisseler bu süreçte ya çok az yabancı payı kaybı yaşadılar ya da tam tersine yabancı payının arttığı hisseler oldular. Peki şöyle bir senaryo üzerine çalışalım. Borsa İstanbul’da diyelim ki yabancı alımları seçim öncesinde olduğu gibi devam etseydi ve diğer tüm değişkenler sabitken (yani alımların endeksi hiç yükseltmediği varsayımı altında) yabancı payı 2019’daki seviyelerine yeniden yükselseydi. Bu durumda yabancı yatırımcıların mevcut fiili dolaşımdaki piyasa değerleri üzerinden ve mevcut fiyatlarla ne kadarlık bir para piyasaya sokmuş olurdu? 2019’daki yabancı paylarına mevcut hisse fiyatları üzerinden yürüttüğümüz analize göre yabancı yatırımcıların minimum piyasaya 221 milyar TL yani bugünkü resmi kurla 11 milyar dolar sokması gerekirdi. Ya da daha doğru bir ifadesi belki de şu: Yabancı yatırımcıların 2019’da elinde bulundurduğu hisselerin bugünkü fiyatlarla değeri artı 11 milyar dolar! Elbette kararlı yabancı alımlarının, en ufak miktarlarda bile piyasa üzerinde nasıl bir yukarı etki ortaya koyabildiğini önceki hafta yakından gördük. Yani yabancı alımlarının hisse fiyatlarını yükseltmeyeceği varsayımı şüphesiz gerçekçi değil. Bu nedenle sürekli yükselebilecek bir piyasa yapısında bu rakamın misli misli yüksek olacağı şüphe götürmez.
BU HAFTA YABANCILARIN EN ÇOK ALDIĞI VE SATTIĞI HİSSELER
Seçimin hemen arkasından yabancı yatırımcı çok net ve sert bir satış yaparken diğer yandan portföy değişikliğine giderek bazı hisselerde ise alım yapmayı ihmal etmedi. Citibank Yabancı takasında seçim sonrasında en çok artışı dikkat çeken hisseler Mavi Giyim, Garanti Bankası, Ereğli Demir-Çelik, İş Bankası C, Petkim, Şekerbank, Aksigorta, Akfen Yenilenebilir Enerji, Hektaş, Enerjisa ve Otokar hisseleri oldu. Citibank’ın en çok satışları ise Yapı Kredi Bankası, Türk Telekom, Sabancı Holding, Koza Altın, Turkcell, Aselsan, BİM, Tüpraş, Enka İnşaat hisselerinde gerçekleşti. Deutschebank Yabancı takasında en çok dikkat çeken alımlarda yine Mavi Giyim başı çekerken, Anadolu Efes, Koç Holding, TSKB, Yapı Kredi Bankası, Ereğli Demir-Çelik, Coca Cola İçecek, Ülker, İndeks, Şok Marketleri yer aldı. Satışlarda ise Akbank, ODAŞ, Şişecam, Turkcell, Aydem, Özak GYO, Başkentgaz, Oyak Çimento, Sabancı Holding, İş Bankası C öne çıktı. Elbette veriler takas netleştirmelerden önceki veriler. Net rakamları pazartesi günü görmek mümkün olacak.
GÜÇLÜ YABANCI DÖNÜŞÜNÜN ENDEKSİ ÇOK SERT YÜKSELTTİĞİ ÖRNEKLER
1999-2000 arasında yabancı yatırımcıların piyasa değerinin yüzde 46’sından yüzde 56’sına kadar ulaşan alımları o dönemki adıyla İMKB-100 endeksini 9 katına, 2001-2007 arasındaki yüzde 45 paydan yüzde 70 paya ulaşan alımları ise 8.7 katına çıkarmıştı. Yine yabancı payında her yüzde 9’luk gerilemenin ise endeksi toplamda yüzde 65 civarında düşürdüğü 2000-2001 ve 2007-2008 dönemlerini yaşadık. Fakat yabancı payıyla endeksin seyri arasındaki bu orantı 2019’dan itibaren tamamen koptu.