Yüzde 19 faiz, yüzde 18.98 enflasyon! Eylül'de faiz artışı kaçınılmaz mı?

Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, her fırsatta vurguluyor: Negatif faiz asla görmeyeceksiniz. Faizi enflasyonun üzerinde tutacağız.
Bu sözler akıllarda yer etmişken son açıklanan temmuz ayı enflasyon verilerinin yıllık bazda yüzde 18.95'e ulaşması ekonomistler arasındaki tartışmanın alevlenmesine sebep oldu. Bazı uzmanlar yüzde 19 faiz tavanı söz konusuyken açıklanan enflasyonun yüzde 18.95 olmasının, bu verinin güvenilirliği konusunda büyük tereddüde yol açtığını iddia ederken, ağustos ayında yüksek çıkacağı düşünülen enflasyon verisiyle enflasyonun yüzde 19'u aşacağı, faizin negatife döneceği iddiaları konuşuluyor.

Bu durumda 3 Eylül'de açıklanacak olan enflasyon verisinin ardından 23 Eylül'de açıklanacak olan PPK toplantısında faizin negatife dönmemesi için Merkez Bankası'nın mecburen faiz artırması gerekecek.

Merkez Bankası'nın son açıklamasında yaz aylarında enflasyonun yüksek çıkacağı, sonrasında ise gerileme trendine girerek yıl sonunda yüzde 14.1 tahmin noktasına gerileyeceği iddiasında.

Fakat Merkez Bankası Kavcıoğlu'nun bugüne kadar verdiği "negatif faiz olmayacak, faiz enflasyonun üzerinde olacak" taahhüdünün bir ay için bile olsa yerine getirilmesi için en azından bir kez bile olsa faiz artırımı gerekeceği düşünülüyor.

Elbette ağustos ayında sürpriz bir şekilde enflasyon yine yüzde 19'un altında kalmayı sürdürmezse. 

Peki böyle bir şey olabilir mi? Enflasyonun yıllık bazda yüzde 19'un altında kalabilmesi için ağustos enflasyonun yüzde kaç olması gerekiyor?

Geçmiş enflasyon verilerine baktığımızda 2020 yılının temmuz ayında aylık bazda enflasyon yüzde 0.58 olarak gerçekleşmişti. Bu yılın aynı ayında ise aylık enflasyon 1.80 yani geçen yılın 3.1 katı olarak gerçekleşti. Bunda elbette elektrik ve doğalgaz fiyatlarında gerçekleşen yüksek zamların çok büyük bir etkisi vardı. Aynı durum ağustos ayı enflasyonu için de geçerli olacak. Geçen yılın ağustos ayında yüzde 0.86 olarak açıklanan aylık enflasyonun ağustos 2021'de nasıl gerçekleşebileceği konusundaki hesaplara gelince.
Önce yıllık enflasyonun yüzde 19'un altında kalabilmesi için (örneğin yüzde 18.99 olması için diyelim), 2021 Ağustos ayı enflasyonun aylık bazda yüzde 0.90'ı aşmaması gerekiyor. Ki temmuz ayında elektrik ve doğalgaz zamlarının enflasyon üzerinde minimum yüzde 0.79 etkisi oldu. Aynı etkinin ağustos fiyatlarına yansıması düşünüldüğünde geriye diğer enflasyon kalemleri için sadece yüzde 0.11'lik bir artış payı kalıyor. Uzmanlar böyle bir durumun imkansızlığına dikkat çekiyor. Çünkü en basidinden ulaştırma hizmetlerine gelen zamlar nedeniyle enflasyonda ciddi bir kalem olarak bunun yansımasının görüleceği kesin gibi.

Bundan ötesi ise artık kehanete giriyor. Eğer TÜİK, enflasyon hesaplamasında bir yöntem değişikliğine gitmeyecekse veya ağustos ayında örneğin elektrik veya doğalgazda çok ciddi bir indirim gerçekleşmedikçe uzmanlar enflasyonun ağustos ayında yıllık bazda yüzde 19'un üstüne çıkacağına inanıyor.