Milyonlarca yatırımcı korkunç bir karar verdi: Zarar 2.8 milyar TL

BURAK MAVİ-PARAMEVZU.COM/ÖZEL HABER

Para gerçekten yaşlanmaz: Akıllı finansal kararlar vermek için asla geç değildir. Paranızı büyütme söz konusu olduğunda sahip olduğunuz en büyük varlık zaman. Erken yatırım yapmak, paranıza büyümek için zaman kazandırır.

Yatırımlarınızı yönetmek ve doğru finansal kararları vermek zaman, beceri ve çaba gerektirir. Tek seferlik bir şey de değil. Elbette, hayatta yapabileceğiniz pek çok şey var, belki bir maraton koşabilir ya da yeni bir dil öğrenebilirsiniz, ama bu onu yapacağınız anlamına gelmez. Bu yüzden becerileri bir kenara bırakalım; zaman, en değerli varlığımızdır.

Meşgul yöneticiler, işletme sahipleri, çalışan ebeveynler için finansal soruları araştırmak, seçenekleri değerlendirmek ve bir kararı uygulamak zaman alır. Zaman ayırabilseniz bile, yapmak istediğiniz diğer şeylerden uzaklaşmayı belki de tercih etmezsiniz. Kişisel finans herkes için ilginç değil! Ve olmak zorunda da değil.

KRİTİK SORU: KAÇIRDIĞIM BİR ŞEY Mİ VAR?

Bir danışman seçmek ya da kendi yatırımlarınızı yönetmek büyük bir karardır. Birçok yatırımcı profesyonel tavsiye aramıyor veya buna ihtiyaç duymadıklarını düşünüyor. Ancak kendin yap fikri, kolayca kimsenin yapmamasına dönüşebilir. Bireysel emeklilik poliçeleri de bu genellemeden bağımsız değil. Öyle olmasa, 2.3 milyon poliçenin, yani yüzde 20’lik bir dilimin hala başlangıç fonunda ısrar etmesi başka nasıl açıklanabilirdi?

2017’nin hemen başında, 45 yaşının altındakilerin otomatik olarak katılacağı bir Bireysel Emeklilik Sistemi hayata geçirildi. Otomatik olarak bireysel emeklilik poliçesine sahip olan katılımcıların birikimleri, onlar aksini belirtmedikçe başlangıç fonunda değerlendiriliyor. Başlangıç fonları önceden belirlenmiş minimum eşikleri ve en düşük riskleri kabul eder. Yani topallayarak ilerler, bu yüzden getirileri bir opsiyon olamayacak kadar düşüktür. Sistem bunu hesaba katarak, katılımcılara bir yıl içinde altı kez fon değiştirme hakkı tanıyordu. Bu yılın mayıs ayında alınan kararla bu, yılda 12 defaya çıkarıldı.  

KORKMAYIN, ZARAR GEÇİCİDİR AMA YOKSULLUK SONSUZ

Virüs, ekonomi ve piyasalar bir arada yaşamayı öğreniyor. Görünüşe göre belirsizlik bir süre daha yeni normalimiz olacak. Bu, birçok gri alan demek. Şayet masanın altında saklanmaktan vazgeçebilirseniz, fırsatları göreceğiniz yer burası.

Elimizde sayılarla bunu destekleyecek bir simülasyonumuz var. Soru şuydu: BES katılımcıları piyasaların engebeli sürüşünden veya tembellikten etkilenmeden karar verebilseler ne olurdu? 

10 BİN LİRALIK BİRİKİMİN 1 YIL SONUNDA ULAŞABİLECEĞİ MAKSİMUM DEĞERLER
	Maksimum Ulaşacağı Değer (TL)
Başlangıç Fonu İle (Hiç Değiştirmeden 1 Yılın Sonunda)	11,230
Başlangıçta Seçilen Ayrı Bir Fonla (Hiç Değiştirmeden 1 Yılın Sonunda)	17,522
Ayda Bir Değiştirilen Fon Bileşimiyle (1 Yılın Sonunda)	31,787

12 DEĞİŞTİRME HAKKINI KULLANMAYANIN POTANSİYEL ZARARI: 2.8 MİLYAR TL

Başlangıç fonlarındaki 2.3 milyon poliçenin ederi 1 milyar 408 milyon TL. Bu para başlangıç fonlarında bir yıl sonunda 1 milyar 615 milyon TL’ye ulaştı. Ortalama yüzde 15 getiri elde etti. Şayet katılımcılar bir kere odaklanıp, başlangıç fonu yerine yüksek getirili bir fon seçebilselerdi bu rakam 2 milyar 467 milyon TL’ye ulaşabilirdi. Bu şekilde yıllık getirileri yüzde 15’den yüzde 75’a çıkardı. İyi bir plana sahip olsalar ve yıllık fon değiştirme haklarının tamamını doğru şekilde kullanabilseler portföy büyüklüğü 4 milyar 405 milyon TL’ye ulaşabilirdi. Bu da getiri oranını yüzde 212’ye taşırdı. İşte buna fırsat maliyeti diyorlar. Paramla başka ne yapabilirdim anlamına geliyor. Üstelik hem yatırım hem de genel olarak yaşam için temel bir kavram. Aktif çalışma hayatınız sona erdiğinde hayatınıza tam olarak bununla yön vermiş olacaksınız.

TOPLAM BİRİKİMLER
Başlangıç fonu veya başlangıç katılım fonunda olan kişi sayısı	2.3 milyon
Başlangıç fonu veya başlangıç katılım fonundaki toplam portföy büyüklüğü	1 milyar 408 milyon TL
Başlangıç Fonunda Kalındığında Birikim (1 yıl sonunda)	1 milyar 616 milyon TL
Başlangıçta Doğru Fon Seçilseydi Maksimum Birikim (1 yıl sonunda)	2 milyar 467 milyon TL
12 Defa Fon Değiştirme Hakkı Kullanılsaydı Maksimum Birikim (1 yıl sonunda)	4 milyar 405 milyon TL

NASIL HESAPLADIK: Emeklilik fonları arasından başlangıç fonlarını seçerek en yüksek getiriyi sağlayan başlangıç fonunun 1 yıllık maksimum toplam getirisini bulduk. Bu bize 'Başlangıç Fonunda Kalındığında Birikim'i verdi.
Geçen yılın 11 Temmuz'u ile bu yılın 11 Temmuz'u arasında en çok getiri sağlayan fonları kıyasladık ve burada başlangıç fonu ayrımı yapmadan tüm bireysel emeklilik fon tiplerini dikkate aldık. Bu şekilde ise 'Başlangıçta Doğru Fon Seçilseydi Maksimum Birikim'i verdi.
Yılda 12 defa fon değiştirme hakkı kullanılsaydı ne olurdu sorusu ise aslında haberimizin temelini oluşturuyor ve tamamen teorik bir sonuç ortaya koyuyor. 12 defa değiştirme hakkı aslında ayda 1 defa ortalama fon değişikliği yapabilme imkanı anlamına geliyor. Bu nedenle aynı biryesel emeklilik şirketinin sunduğu fakat her ayın en yüksek getirisini sağlamış olan bireysel emeklilik fonlarının getirileri birleşik getiriyle bugüne yürütüldü. Böylece aynı fon şirketinin her ay en yüksek getiriyi sağlayan fonlarına geçiş durumunda 12. ayın sonunda sağlanabilecek en yüksek getiri hesaplandı. Elbette bir fon katılımcısının her ay en yüksek getiriyi sağlayacak fon türünü seçmesi ütopik bir durum. Fakat profesyonel fon yöneticileri ve müşteri temsilcileri aracılığıyla bu astonomik getirinin en azından önemli bir kısmına ulaşılabileceği varsayımını içeriyor. Bu da bize '12 Defa Fon Değiştirme Hakkı Kullanılsaydı Maksimum Birikim'i veriyor.  

Bu rakamlar her ne kadar teorik olsa da yılda 12 defa BES fonunu değiştirme hakkı verilmiş olmas sonrasında, bundan sonra kazanılabilecek getiriyi kıyaslamak açısında sonuçlar çarpıcı. Bu getiriyi elde edebilmek için yapılması gereken iki şey var:

• Bir an önce BES birikiminizin halen başlangıç fonunda olup olmadığını kontrol etmek. Eğer halen başlangıç fonundaysanız bir an önce daha yüksek getirili bir fona geçiş yapmak.

• Bireysel fon temsilcinizi veya BES şirketindeki müşteri temsilcinizi en azından ayda bir arayıp daha yüksek getiri sağlayabilecek bir fona geçiş konusunda biraz başını şişirmek.