“Yeni normal” Allianz Ekonomi Danışmanı Muhammed El-Erian’ın ekonomi diline kazandırdığı bir kavram. El-Erian "yeni normal" kavramını 2008 küresel krizi sonrası yavaş büyüme, yüksek işsizlik ve borç sorunlarını anlatırken kullanmıştı. Bir nevi 2008 öncesi eskiye dönüşün artık mümkün olmadığını ve bunun kabullenilmesi gerektiğini ifade ediyordu.
Normallerin anlamını yitirdiği, yeni normallerin geldiği bu süreçte normalin tanımını yapmak da zorlaştı. “Yeni normaller” normal kabul edilirken diğer taraftan “anormallerin” normal kabul edildiği bir sürece yolculuk başladı.
Kavram ile ilgili tartışma para birimleri tarafında da yaşanıyor. Serbest kur rejimlerinde yerel para biriminin yabancı bir para birimi karşısında yukarı aşağı salınması normal kabul edilir. Serbest piyasa koşulları ve serbest kur rejimlerinde paranın değeri içsel ve dışsal bir dolu faktörden etkilenir. Ancak serbest kur rejimlerinde olsa da ülkeler ve ekonomi yönetimleri elbette paralarını başıboş bırakmaz istemez. Hatta bu gelişmiş ülkelerin para birimleri dolar ve euro için de geçerlidir. Kimi zaman doların güçlenmesi ABD’yi rahatsız eder kimi zaman da euronun zayıflaması sonrası Avrupalı liderler söz söyleme ihtiyacı hissederler. Ancak bu lider para birimlerinin değeri ile ilgili “müdahaleler” çoğu zaman sözelde kalır.
Dövize ihtiyacı olan gelişmekte olan ülkeler için ise durum biraz daha farklı. Para birimlerine müdahaleler söz, faiz ve miktarın ötesinde düzenleme, kısıtlama ve hatta eylemlerle kendisini gösterebilir. Bu gelişen ülkelerde kur özellikle hızlı şekilde değer kaybederken müdahale edilmemesi “anormal” karşılanabilir. Türkiye’de de dövize karşı TL’nin hikayesi bu çerçevede şekillenir. Türkiye’de önce Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde kur adeta “cetvelle çizilmiş gibi” aylarca sakin durdu. Daha sonra benzer bir süreci Nureddin Nebati’nin bakanlığı döneminde de yaşadık. Dövizi seçim öncesi sakin tutmaya dönük çaba başarılı oldu ve Dolar/ TL’de 20’nin altında bir seviye ile sandığa gidildi. Nihayetinde seçimi Cumhurbaşkanı Erdoğan kazandı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğuna Mehmet Şimşek oturdu. Şimşek’in devir teslim törenindeki "Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır.” mesajı ekonomi politikalarında normale dönüş sinyali gibiydi.
Kur seçim sonrası 23’ün üzerine hızlıca giderken çoğu kimse bu hareketin kontrollü olduğunu düşündü. Serbest kur rejiminde rasyonele dönülse de kurun kontrollü şekilde hareket ettirilmesi normal karşılanıyordu. Anormal olan o kadar normal olmuştu ki Dolar/TL’nin serbest yani kontrolsüz şekilde yükseleceği akıllara dahi getirilmiyordu. Kurda anormalin normal kabul edilmediği ve rasyonel zeminde ekonomi politikalarında makulün yakalandığı bir dönem dileğiyle.
