Makas&yakınsama

BARIŞ ESEN

Küresel piyasalarda ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para politikası konusundaki sinyalleri dünyanın geri kalanı için hep kritik olmuştur. Fed, Mayıs toplantısının ardından son faiz artışını da yapıp beklemeye geçti. Mayıs ayından bu yana ABD, artık klasik hale gelen bir borç tavanı anlaşmazlığı yaşadı. Bu mesele her yıl olduğu gibi yine son dakika anlaşmaları ile çözüldü. Ancak bu sorun aşılsa da ABD ekonomisinin bu yıl yavaşlayacağına ilişkin beklentiler gündemde. ABD’de, ISM imalat endeksinin mayısta 46,9 ile hala daralmaya işaret ettiği görülüyor. Son yedi aydır daralma bölgesinde olan endekste yeni siparişler de düşüş tarafında.

Cuma günü açıklanan ABD tarım dışı istihdam verisi ise işgücü tarafının hala çok dirençli olduğuna işaret ediyor. Tarım dışı istihdam artışı mayıs ayı için 195 bin beklenirken sürpriz şekilde 339 bin kişi arttı. ABD istihdam verisi son 14 aydır piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşiyor. ABD’de işsizlik ise yüzde 3,7’ye yükselse de hala çok düşük düzeyde. ABD’de enflasyon konusunda sinyal üreten saatlik kazançlar yıllık yüzde 4,4 artış beklentisine karşı yüzde 4,3 arttı.

Tarım dışı istihdam beklentiden oldukça yüksek gelince 14 Haziran Fed toplantısına ilişkin tartışmalar başladı. Ancak güçlü gelen bu son veriye rağmen Fed’in haziran toplantısını faizi artışı yapmadan geçmesi daha yüksek olasılık. Yılın geri kalanında Fed’den artış yerine bir faiz indirimi gelir mi orası meçhul. Piyasa bu yıl bitmeden 25 baz puanlık bir faiz indirimi olabileceğini fiyatlıyor. 2024 yılı ise piyasa açısından daha anlamlı faiz indirimlerine gebe.

Fed ile piyasa arasında uzun süreli bir anlaşmazlık noktası olan 2023 yılı faiz indirim beklentileri birbirine yakınsıyor. Yani Fed ile piyasa arasında faiz konusundaki makas daralıyor. Piyasada daha önce bu yıl seri faiz indirimleri beklerken Fed yöneticileri indirim konusunda hiç bir sinyal vermiyordu. Fed Başkanı Powell faizlerin en azından bu yıl boyunca mevcut seviyelerde kalacağını vurguluyordu. Gelinen noktada piyasa agresif faiz indirimi beklentilerini törpüledi.

ABD tarafında faiz artışlarının durduğu bu küresel tablo içerisinde seçimleri de atlatan Türkiye yeni bir ekonomik kadro ile yola çıkacak. Dünyada herkes faiz artırımı yaparken faiz indiren Türkiye, dünyada faiz indirimleri konuşulurken belki de faiz artışlarına gidecek. Hoş TCMB politika faizi yüzde 8,5 ile tek hanedeyken kredi ve mevduat faizleri yüzde 3540 bandına zaten yükselmiş durumda. Yani aslında içeride faizler çoktan arttı. TCMB’nin olası faiz artışını beklemeden piyasada faizler kendiliğinden belirli bir seviyeye zaten ulaştı. Şimdi yakınsama zamanı.

Yurt dışında faiz konusunda Fed ile piyasa beklentisi yakınsarken bizde de içeride açılan makasların kapanması söz konusu. Seçim sonrası yeni ekonomi yönetimi ile birlikte para politikasında geleneksel yaklaşıma dönüş beklentisi giderek yükseldi. Bu enflasyon ile mücadele için politika faizinde artış anlamına geliyor. Dolayısıyla TCMB politika faizi ile ile kredi ve mevduat faizleri arasında bir yakınsama olası. Birbirinden tamamen kopan bu faizler konusunda makas daralacak. Seçimler öncesinde bankalar arası piyasa ile serbest piyasa kuru arasında açılan makas da seçimlerin ardından giderek kapandı. En büyük makaslardan biri ise Merkez Bankası’nın enflasyon konusundaki hedef ve tahminleri ile piyasa tahminleri arasında. Enflasyon ile topyekün, gerçekçi ve ikna edici bir mücadeleye geçilmeden bu makasın kapanması zor görünüyor.